Spotlight (2): aandacht en concentratie #115
DEEL 2. In deel 1 van het tweeluik Spotlight (1): aandacht en concentratie, biedt NL sportpsycholoog Jan Huijbers (1948) reeds een kijkje in zijn nieuwste boek ´Heilige concentratie´ (2024). Jan is pionier binnen de Nederlandse sportpsychologie en schreef meerdere boeken, waaronder Fuck Faalangst (2022) en Totaal Coachen (2006). In dit blog maakt Jan zijn verhaal af over aandacht en concentratie.
Door: NL sportpsycholoog Jan Huijbers
Stap 1: Aandacht vrijmaken & beginnersgeest
Als een sporter al zijn aandacht vrijmaakt voor de wedstrijd, ontstaat beginnersgeest. Gretig, puur, vanuit liefde voor zijn sport. Hij kan niet wachten, hij staat te trappelen, hij heeft zin om maffe sprongetjes te maken zoals koeien in de lente, op hun eerste dag buiten in de wei.
Stap 2: Aandacht bundelen & taakacceptatie
Taakacceptatie ontstaat als hij die aandacht bundelt rond de invulling van de wedstrijd. Wat staat me te doen? Hoe ga ik het aanpakken? Middels visualisaties komt hij tot een besluit over die aanpak: zó dus, zo ga ik het aanpakken. En ik ga alles geven. Nu vindt hij rust te midden van alle spanning en wordt vastberaden, want meer kan een mens niet doen. Die vastberadenheid is van het kalme soort, wit rond de neus maar o zo onverzettelijk; niet de verbeten variant waarbij de wil om te winnen is doorgeschoten en tot verkramping leidt.
Door zijn aandacht keer op keer te verzamelen rond zijn taak leert een sporter stap voor stap de kunst van jezelf bij elkaar houden onder toenemende spanning en druk en wordt daar elk seizoen beter in.
*** Hét kerstcadeau van 2023 ***
Verras jezelf of een ander met de boeken van:
Jan Huijbers – FUCK FAALANGST [klik hier]
Jan Sleijfer – MINDBOXING [klik hier]
Boekentip voor meer mentale gezondheid in 2024!
Stap 3: Aandacht richten & heldere waarneming
Nu kan hij zijn aandacht richten. Bewust aandacht schenken is pas mogelijk als die aandacht is vrijgemaakt en gebundeld, anders wordt hij getrókken door om het even wat zich maar prominent aandient. Je weet wel, zoals bij de bliepjes van je smartphone. Getrokken aandacht. Maar hij wil aandacht kunnen schenken.
Door het richten van de aandacht ontstaat een buitengewoon heldere waarneming die de voorbode is van concentratie en daar ook altijd kenmerk van blijft. De kwaliteit van deze waarneming is vele malen hoger dan onze gebruikelijke waarneming, en dat geldt voor alle zintuigen.
Stap 4. Aandacht vastzetten & concentratie
De combi van beginnersgeest en taakacceptatie ligt dus ten grondslag aan het ontstaan van de heldere waarneming die je nodig hebt bij alle split-second beslissingen van een wedstrijd. Of van een uitvoering, als je op ballet zit. Een uitvoering is welbeschouwd ook één ononderbroken serie van split-second beslissingen. Je kunt niet even gaan stilstaan om na te denken over je volgende passen.
En zoals de spotlight de danseres op het podium volgt waarheen zij ook maar gaat, zo gaat de aandacht van de sporter alleen uit naar de waarnemingen die van belang zijn voor het uitvoeren van zijn handelingen. Andere zaken zijn afleiders die hij wel waarneemt maar waar hij geen aandacht aan besteedt. Op die afleiders haakt hij niet aan met zijn aandacht.
Een voorbeeld uit de praktijk
Een beroemd filosoof uit Amsterdam formuleerde het ooit zo: ‘Als ik tussen twee tegenstanders een bal wil opvangen die met een stuit en een bepaald effect op me afkomt en ik wil die bal doorspelen naar een medespeler die op een bepaalde snelheid ligt en hem ook nog het liefst zus of zo meekrijgt, dan moet ik in een flits berekeningen uitvoeren waar een computer een minuut over doet’.
Jahaa, daar had Johan groot gelijk in. Groot gelijk, ook toen al, daar kan AI nog steeds een puntje aan zuigen. Boost derhalve immer uw batteries.
‘Maar’, vroeg de interviewer, ‘maak jij dan nooit een fout?’ ‘Nee’, zei Cruijff, ‘een fout maken is voor mij heel moeilijk, want vlak voor ik hem maak, doe ik het niet’.
Tsja, kijk, als je zo helder ziet, ook jezelf, dan krijgt je logica iets onverbiddelijks. Daar wordt een gewoon mens stil van.
Oplaadtip NL sportpsycholoog
De bovengenoemde vier stappen kun je in een flits doorlopen terwijl je in de kleedkamer zit, vlak voor een wedstrijd. Zorg dat je mentaal fit bent zodat heldere waarneming kan ontstaan; boost your batteries.
Wil jij aan de slag met jouw aandacht en het beste uit je (sport-)leven halen? Neem dan contact op met een NL sportpsycholoog®. Onze sportpsychologen verzorgen mentale trainingen voor individuele sporters en ook voor (top-)teams. In heel Nederland en wereldwijd ONLINE. Speciaal voor trainer-coaches, personal trainers, fysiotherapeuten en andere professionals start in 2024 een driedaagse opleiding, inclusief licentie Drie Batterijen® methode.
Lees ook deel 1 van het tweeluik Spotlight (1): aandacht en concentratie.
