Perfectionisme overwinnen #109

Ken je dat? Dat je het zo graag perfect wilt doen dat je prestatie er onder lijdt? Eigenlijk een heel gek idee vind je niet? Dat streven naar perfectie en daar keihard voor werken, de dingen alleen maar erger kunnen maken. Dit noemen we de paradox van perfectionisme.

Door: NL sportpsycholoog Simone van der Bijl

Er is een groot verschil tussen

een gezonde neiging naar excellentie & de ongezonde en niet helpende drang voor perfectie!

Wat is perfectionisme?

Maar, wat is dat dan? Perfectionisme? Perfectionisme bestaat uit drie delen:

• Onverbiddelijke normen: betreft het blijven streven naar extreem hoge normen (voor jezelf en/of anderen) die te veeleisend/ onrealistisch zijn.
• Je eigenwaarde baseer je op je vermogen om te streven naar en te voldoen aan die onverbiddelijke normen.
• Je ervaart de negatieve consequenties van het streven naar die onverbiddelijke normen, ondanks dat het je zoveel kost ga je er alsnog mee door!

En herken jij jezelf hierin? Wat goed is om te weten is dat je een perfectionist kan zijn in het ene gebied (bv. je sport) terwijl je dat op een ander vlak (bv. studie) helemaal niet bent.

Wat is de oorzaak van perfectionisme?

Die vraag krijg ik vaak en is niet zo makkelijk te beantwoorden. Het kan allerlei verschillende oorzaken hebben. Zo kan het zo zijn dat je vroeger vooral veel complimenten kreeg op het moment dat je een prestatie behaalde waardoor hoge standaarden- en die behalen- en voor zorgde dat je je goed voelde over jezelf. Ook kan het zo zijn dat je misschien gestraft werd bij het maken van fouten.

Straf zorgt ervoor dat je je niet goed voelt en dus kun je van jezelf gaan verwachten dat je geen fouten mag maken. Een andere optie is dat mensen om je heen – die jij als een voorbeeld zag – perfectionistisch gedrag lieten zien zoals altijd hard werken en nooit rust nemen.

Perfectionisme loslaten

Van je perfectionisme afkomen is een proces. De eerste stap is niet van jezelf eisen dat het morgen over is 😉. Daar vraag ik je wat hé? Met onderstaande oplaadtips van NL sportpsycholoog kun je alvast een eerste stap zetten.

Oplaadtips NL sportpsycholoog

Vijf tips om perfectionisme te leren loslaten:

• Zorg voor inzicht. Vraag jezelf af: wat voor regels heb ik voor mijzelf? Waar moet ik precies aan voldoen van mezelf? En wat wil ik eigenlijk?
• Verander onhaalbare doelen in realistische doelen. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan, helemaal in het begin. Check bij de mensen om je heen of zij jouw doelen ook realistisch vinden. Zorg er daarnaast voor dat je procesdoelen stelt.
• Het is overigens wel belangrijk dat jijzelf jouw doelen stelt. Je checkt ze bij je ouder, trainer, vrienden; zij stellen ze niet voor je. Zorg ervoor dat je het ermee eens bent en er zelf voor wilt gaan.
• Focus je op wat wél gelukt is en vier je successen– ook de kleine successen en ook als dat nog niet direct goed voelt. Verander je gedrag, verdraag de onrust, het gevoel volgt vanzelf.
• Leg je aandacht dus op wat je wél wilt. Ook in je wedstrijden, het stellen van je doelen. Het enige dat je mag vermijden is het woordje niet. Ik wil niet in het net slaan verander je in ik wil over het net slaan bijvoorbeeld.

Succes, you can do it! Weet jij nog meer tips? Let me know. Struggle je toch?

Neem dan contact op met een sportpsycholoog bij jou in de buurt. Of bestel het boek Mindboxing – Het gevecht tussen je oren, geschreven door NL sportpsycholoog Jan Sleijfer en ga zelfstandig aan de slag met de Drie Batterijen methode. Boost your batteries!

Meer lezen?

Perfectionisme in Perspective (2019). Centre for Clinical Interventions. Government of Western Australia. 
Bron foto: Unsplash