Is de sportpsycholoog straks overbodig door AI? #135

Één van de meest fascinerende ontwikkelingen in de wereld is momenteel toch wel die van AI: Artificial Intelligence. De afgelopen jaren grijpt ze met steeds langer wordende tentakels om zich heen in bijna elke denkbare tak van sport. Inmiddels zit AI dus ook in de sport. Ook wij als sportpsychologen ontkomen er dus niet meer aan. Wie zich niet aanpast, wordt ingehaald en opgeslokt door het grote enge AI monster. Een mooi moment om eens een existentiële vraag te beantwoorden voor onze klanten en voor onszelf als professional: Kan de sportpsycholoog straks worden vervangen door AI?

Door: NL sportpsycholoog Lex Ligtenberg

Wat vindt AI daar zelf van?

Laten we eerst eens de vraag beantwoorden waarom artificial intelligence de sportpsycholoog overbodig zou kunnen maken. Ik werd in het stellen van de vraag gelukkig al een beetje gerustgesteld met het antwoord van Chat GPT:

‘Een interessante vraag! AI heeft het potentieel om sommige aspecten van het werk van sportpsychologen te ondersteunen of gedeeltelijk te vervangen, maar het volledig vervangen van sportpsychologen is minder waarschijnlijk vanwege de unieke menselijke component die psychologische begeleiding vereist.’

‘pfieuw’, dat was toch wel even zweten met die prompt, zaten we bijna zonder werk.

Waarin zou AI de sportpsycholoog dan kunnen ondersteunen?

1.   Gegevensverwerking en Analyse

AI kan grote hoeveelheden data snel verwerken en patronen herkennen. Dit betekent dat het in staat is om psychologische en gedragsgegevens van sporters te analyseren, zoals prestaties onder druk, stressniveaus, en emotionele reacties. Op basis van deze data kan AI aanbevelingen doen voor mentale training en verbeteringen.

Voorbeeld: Een AI-gestuurde app kan een sporter real-time feedback geven over hun mentale prestaties tijdens een wedstrijd, zoals veranderingen in hartslagvariabiliteit of ademhaling, en direct ontspanningstechnieken aanbevelen.

Opmerking van de sportpsycholoog: NL sportpsycholoog maakt momenteel gebruik van de Drie Batterijen app. Ik verwacht dat AI-gestuurde apps kostbaar zullen zijn, die zeker in het begin alleen voor de lucky few zijn weggelegd. Daarnaast denk ik dat als je realtime feedback geeft het er ook voor kunt zorgen dat een sporter uit zijn focus raakt en het niet prestatiebevorderend werkt.

2.    Personalisatie van Mentale Training

AI kan gepersonaliseerde mentale trainingsprogramma’s creëren die zijn afgestemd op de specifieke behoeften van een sporter. Dit kan variëren van ademhalingstechnieken en visualisatie-oefeningen tot mindfulness-sessies, gebaseerd op de unieke patronen die bij de sporter worden gedetecteerd.

Voorbeeld: AI kan helpen bij het ontwikkelen van routines die specifiek zijn ontworpen om focus en zelfvertrouwen te versterken vóór een wedstrijd, afgestemd op de reactie van de sporter in eerdere situaties.

Opmerking van de sportpsycholoog: Tot nu toe vind ik het advies van AI op het gebied van mentale vaardigheden vrij generiek, dit kan nog veranderen natuurlijk. Wat betreft helpen bij routines om focus en zelfvertrouwen te verbeteren vóór een wedstrijd op basis van historie, dat klinkt wel veelbelovend!

3.   24/7 Toegang tot Mentale Ondersteuning

AI biedt het voordeel van constante beschikbaarheid. Een app of platform kan sporters altijd begeleiden, bijvoorbeeld wanneer een sporter niet in staat is om direct contact op te nemen met een psycholoog. Dit kan vooral handig zijn in momenten van acute stress of bij snelle evaluaties van prestatiegerelateerde mentale problemen.

Voorbeeld: Een sporter die op het punt staat een belangrijke wedstrijd te spelen, kan via AI snel toegang krijgen tot ontspanningsoefeningen of motiverende visualisaties, zonder dat een psycholoog fysiek aanwezig hoeft te zijn.

Opmerking van de sportpsycholoog: Soms wil je gewoon met een persoon praten en ik verwacht niet dat AI deze rol ooit zal kunnen vervangen. Maar als het midden in de nacht is of in de avonduren is het natuurlijk beter iets dan niets. Bij NL sportpsycholoog heeft elke sporter momenteel toegang tot een eigen webportaal MijnNL. Inloggen op zijn of haar profielpagina biedt informatie uit de kennisbank.  De Drie Batterijen app kan ook 24/7 worden geraadpleegd en maakt sporters bewust van hun actuele Denkkracht, Gevoelskracht en Lichaamskracht.

4.    Mentale Training via VR of AR

Met behulp van Virtual Reality (VR) en Augmented Reality (AR) kan AI sporters helpen mentale vaardigheden te trainen in gesimuleerde omgevingen. Sporters kunnen onder realistische wedstrijdomstandigheden oefenen met hun focus, stressmanagement en visualisatie, wat hen voorbereidt op de echte wereld. Visualisatie is nog nooit zo echt geweest!

Voorbeeld: Een wielrenner kan een tijdrit simuleren in een VR-omgeving, waarbij AI data verzamelt over zijn mentale reacties en deze verfijnt met gerichte oefeningen.

Opmerking van de sportpsycholoog: Ik denk dat dit een heel mooie tool is die momenteel al veel wordt ingezet op hoog niveau, denk aan F1 races, basketbal, golf en tennis. Hoewel sommige, eenvoudigere VR redelijk te betalen is, lopen de kosten van specialistische sensoren en bewegingsplatforms al vaak in de tienduizenden euro’s. Dan kun je beter je eigen visualisatievaardigheden gebruiken.

***  Driedaagse mental coach opleiding 2025 ***

speciaal voor PT´ers, fysio´s en trainer-coaches 

  Complete toolbox MENTALE BAARDIGHEDEN volgens Drie Batterijen® methode

Driedaagse opleiding: za 03 mei, 10 mei en 24 mei 2025 – DOORN

BEKIJK VIDEO [HIER] VAN OUD-DEELNEMERS

Klik HIER voor meer info over de opleiding & licentie!

In welke aspecten kan AI de sportpsycholoog niet vervangen (volgens AI)?

1.   Empathie en Menselijke Verbinding

Een van de belangrijkste elementen van sportpsychologie is de menselijke relatie en het vermogen om empathie te tonen. Sportpsychologen begrijpen de unieke emotionele en mentale struggles van atleten op een manier die moeilijk te automatiseren is. Veel atleten voelen zich het meest geholpen door persoonlijk contact en de diepgaande gesprekken die alleen mogelijk zijn met een menselijk psycholoog.

2.   Nuances van Mentale Gezondheid

AI kan symptomen van mentale problemen detecteren, maar het beoordelen en begeleiden van complexe mentale problemen, zoals depressie, faalangst, of burn-out, vereist nog steeds een menselijke psycholoog die deze nuances kan oppikken en de juiste interventies kan bieden.

3.   Creatief denken en aanpassingsvermogen

Menselijke psychologen hebben de capaciteit om creatieve oplossingen te bedenken en in te spelen op onverwachte situaties. Ze kunnen intuïtief reageren op de wisselende emotionele toestand van een sporter, iets waar AI nog altijd beperkt in is.

4.   Ethische Overwegingen

Het vertrouwen van persoonlijke, mentale en emotionele informatie aan een AI-systeem kan ethische vragen oproepen. Vooral als het gaat om privacy en het juiste gebruik van data. Sporters hebben mogelijk meer vertrouwen in een mens die hen begeleidt dan in een machine die hun gegevens verwerkt.

Conclusie: Kan AI de sportpsycholoog vervangen?

Toch fijn om zo’n zelfkritische collega te hebben die mij nooit tegen lijkt te spreken. Ik denk dat we (AI & Lex) het aardig eens zijn met elkaar. AI heeft zeker potentie om als toevoeging te gaan dienen voor de diensten van een sportpsycholoog. Zeker op het moment dat een sportpsycholoog niet beschikbaar of bereikbaar is.

Als ik zou mogen denken in oneindige mogelijkheden, zou een geavanceerd VR systeem in het kantoor van de sportpsycholoog misschien wel de mooiste toevoeging zijn, omdat het emoties, gedachten en gedrag oproept bij de sporter die vergelijkbaar kunnen zijn met het echte leven waardoor er een betere dienst geleverd kan worden.

Oplaadtip NL sportpsycholoog

Bij NL sportpsycholoog zijn we constant bezig met innoveren van behandelingstechnieken en methodes. Zo hebben we met de Drie Batterijen app een methode waarbij je 24/7 toegang hebt tot mentale ondersteuning. Zo kunnen wij met behulp van deze data inzien hoe het met jouw batterijen staat en ontvang jij als sporter direct oplaadtips.

Als je benieuwd bent hoe je op een eigentijdse manier je prestaties te optimaliseren, neem dan contact op met een NL sportpsycholoog. Of laat je inspireren door de gasten in onze NL-podcast en het boek Mindboxing – Het gevecht tussen je oren van NL sportpsycholoog Jan Sleijfer met 75 oplaadtips en meerdere instructievideo´s.