Fouten maken mag.. maar hoe dan? #13

Veel (top)sporters en andere high-performers die ik als sportpsycholoog tegenkom of begeleid, hebben moeite met fouten maken. Ze willen het graag goed doen. Ze willen aan zichzelf en aan anderen laten zien dat ze iets kunnen. Falen hoort daar niet bij, want dat zou gezien kunnen worden als bewijs dat ze iets níet kunnen. Rationeel weten ze wel dat het maken van fouten erbij hoort, maar het is lastig om ze daadwerkelijk te laten gebeuren. Het goedbedoelde advies “Ach, fouten maken mag!” klinkt dan ook logisch, maar is vaak te oppervlakkig. Bovendien, als fouten maken mag, waarom voelt dat dan niet zo?

Fouten maken mag, maar waarom dan?

Een baby die leert lopen, merkt de eerste honderd keer dat hij het nog niet kan. Toch zal hij niet opgeven onder het mom van “lopen is blijkbaar niks voor mij”. Het is pas later in het leven dat we leren fouten te vermijden, omdat we worden geprezen voor dingen die we goed doen en worden gestraft voor de fouten die we maken. Toch is verbetering gebaseerd op duizenden kleine faalmomentjes.* We proberen uit, ontdekken wat werkt, en herhalen dit. We proberen uit, ontdekken wat níet werkt, en veranderen onze acties. Zoeken, experimenteren, slagen en ook falen; het hele proces is onderdeel van succes.

Ter inspiratie: Google eens op Steve Jobs / Oprah Winfrey / Michael Jordan / Serena Williams / Kobe Bryant / Muhammad Ali met het woord “failure” erachter. Allemaal geven zij aan zonder falen niet zover te zijn gekomen. Terugkijkend durven zij te zeggen dat de tegenslagen, fouten en misstappen onderdeel zijn van succes, en proberen ze anderen te inspireren om dit te omarmen.

De kern is als volgt: van fouten maken leer je. Het is hartstikke nuttig in je ontwikkeling als mens, (top)sporter of high-performer. Het laat zien dat je iets nog niet perfect beheerst – lastig voor de perfectionisten onder ons – en geeft aan dat je ergens nog in kunt groeien. Fouten vermijden betekent binnen je comfort zone blijven. Daarin vind je de dingen die je al kunt. De comfort zone is veilig, ziet er voor de buitenwereld prima uit, maar brengt je niet verder. Juist van groeien, stappen zetten en leren worden we gelukkig én hierdoor verbeteren onze vaardigheden.

Fouten maken mag, maar hoe dan?

Bij mijn werkzaamheden als sportpsycholoog merk ik dat een beter begrip over het nut van falen al kan zorgen voor wat meer acceptatie. Het gaat hier om een verschuiving in je mindset. Van “De fouten die ik maak, geven aan dat ik ergens slecht in ben” naar “De fouten die ik maak, geven aan waar mijn groeimogelijkheden liggen”. Groeien is hier het doel, niet het resultaat. Deze mindset is gezonder en bevorderlijker voor je prestaties. En het goede nieuws is dat je deze mindset kunt aanwakkeren.

Dat begint met het herkennen van je kritische stem (“Ik kan dit dus niet”) en jezelf eraan te herinneren dat je er ook anders naar kunt kijken (zie hierboven). Vervolgens kun je jezelf aanleren om het magische woordje “nog” toe te passen. Gedachten en uitspraken zoals “Ik kan dit niet”, worden dan omgevormd tot het positievere “Ik kan het nog niet.. maar als ik blijf oefenen, word ik er vast beter in”.

Oplaadtip van NL sportpsycholoog

Als NL sportpsycholoog wil ik je tot slot nog de volgende oplaadtip meegeven. Check eens bij jezelf hoe je reageert op fouten die anderen maken. Ben je dan ook zo kritisch, en straf je het af? Of stimuleer je diegene om door te zetten? Vaak ben je een stuk milder tegenover de fouten van een ander, dan tegenover je eigen fouten. Gun jezelf die ruimte ook!

* uit: The Subtle Art of Not Giving a F*ck (Mark Manson)