De keiharde wereld van jeugdvoetbal maakt mentale begeleiding onmisbaar #144
Voor duizenden jonge voetballers begint de droom van een carrière als profvoetballer met een brief op de deurmat. Een uitnodiging van een BVO (Betaald Voetbal Organisatie) om deel uit te maken van een jeugdopleiding. Trots trekken deze kinderen hun trainingsjack met clublogo aan, met de hoop om ooit in een vol stadion te schitteren. Maar achter die droom schuilt een harde realiteit: prestatiedruk, faalangst en genadeloze concurrentie maken dat veel jonge talenten hun jeugd opofferen – vaak met diepe psychologische gevolgen [1]. Mentale begeleiding jeugdvoetbal is onmisbaar.
Door: NL sportpsycholoog & gediplomeerd voetbaltrainer Jan Sleijfer
Een systeem gebouwd op selectie en afwijzing
Jaarlijks starten in Nederland zo’n 900 jongens aan een jeugdopleiding bij een profclub. Slechts 100 van hen haalt daadwerkelijk het profvoetbal. De rest valt af in een meedogenloze afvalrace waarin talenten continu worden beoordeeld en geëvalueerd.
Wie structureel tot de besten behoort, krijgt kansen en voelt zich gewaardeerd. Maar voor talenten die nét buiten de top vallen, kan een jeugdopleiding een emotionele achtbaan zijn:
“ Fucking mietjes, je hebt jezelf vandaag dik voor lul gezet”
Uit Voetbaldroom (2024) – Finn Berk
In veel gevallen ontbreekt een transparante beoordelingsstructuur. Terwijl in sporten als schaatsen de stopwatch bepaalt wie doorgaat, zijn beslissingen in voetbal subjectief. Spelers en ouders tasten in het duister over waarom een talent moet vertrekken. “Eerst was je het talent van Ajax, daarna ben je gewoon weer Mike,” zegt een oud-Ajacied Mike Busse. Dit verlies van identiteit kan mentaal verwoestend zijn.
Mentale druk: Een tijdbom onder jong talent
Onderzoek in opdracht van de KNVB onder 1.855 jeugdspelers van 12 tot 21 jaar bracht in 2022 al schokkende cijfers aan het licht (Choy, T.) :
- 25% heeft last van extreme stress door prestatiedruk;
- 50% piekert veel over prestaties en hun toekomst in het voetbal;
- 15% voelt zich regelmatig somber vanwege de harde cultuur binnen de club;
- 41% onderdrukt emoties om maar sterk over te komen.
Sportpsychologen waarschuwen: deze constante druk kan leiden tot laag zelfvertrouwen, angststoornissen en zelfs depressies. Wie niet bestand is tegen de keiharde evaluaties, voelt zich al snel afgeschreven. En wie wél doorstroomt, ontwikkelt vaak ongezond perfectionisme, waarbij elke fout een persoonlijk falen voelt.
Hier wordt de noodzaak van mentale begeleiding in jeugdvoetbal pijnlijk duidelijk. Clubs investeren miljoenen in talentontwikkeling, maar vergeten vaak de mentale kant van het spel.
*** Word een geregistreerd mental coach! ***
Werk jij in zorg, onderwijs, sport, HR of coaching en zie je hoe stress, prestatiedruk en vermoeidheid mensen beïnvloeden? Wil je een wetenschappelijk onderbouwde en direct toepasbare methode leren om mentale veerkracht te vergroten?
Ontdek de driedaagse opleiding die jou én anderen mentaal sterker maakt!
BEKIJK VIDEO [HIER] VAN OUD-DEELNEMERS
Complete toolbox MENTALE VAARDIGHEDEN volgens Drie Batterijen® methode
Driedaagse opleiding: za 03 mei, 10 mei en 24 mei 2025
Klik HIER voor meer info over de opleiding & licentie!
Een teamsport, maar iedereen strijdt voor zichzelf
In jeugdopleidingen is kameraadschap niet vanzelfsprekend. Elke teamgenoot is ook een concurrent. Sam Willemse, een speler die ooit een jeugdopleiding doorliep, verwoordt het pijnlijk duidelijk: “Dan hoop je gewoon dat je concurrent zijn been breekt.” Dit mentaliteitsprobleem wordt gevoed door een systeem waarin alles draait om de selectie van slechts één of twee ‘pareltjes’.
Daarnaast heerst er vaak een machocultuur, waarin trainers hun eigen stress afreageren op spelers. 44% van de jeugdspelers ervaart dat coaches te vaak benoemen wat fout gaat, in plaats van wat goed gaat. Emoties tonen wordt gezien als zwakte. Wie zich uitspreekt, riskeert het label ‘moeilijk’ of ‘niet gedisciplineerd’ te krijgen – met als gevolg dat spelers zwijgen en hun emoties wegstoppen.
Waar is het toezicht en mentale begeleiding jeugdvoetbal?
In Nederland ontbreekt structureel toezicht op hoe jeugdopleidingen omgaan met de mentale gezondheid van hun spelers. Clubs bepalen grotendeels zelf hoe ze hun talenten begeleiden, en hoewel er enkele richtlijnen zijn, wordt er nauwelijks gecontroleerd of deze worden nageleefd.
De KNVB eist dat jeugdopleidingen een vertrouwenspersoon en minimaal twee medewerkers met pedagogische kennis in dienst hebben. Maar in een organisatie met soms 150 stafleden is dat slechts een druppel op een gloeiende plaat. Clubs investeren wél in scouting en trainingsmethodes, maar structurele aandacht voor mentale begeleiding in jeugdvoetbal blijft vaak achter.
De prijs van de droom
Wanneer een speler wordt weggestuurd, volgt vaak een rouwproces. “De onzekerheid bleef in mijn hoofd hangen. Ik at niet meer en kon nachten niet slapen,” vertelt Moises Navarro (een oud-jeugdspeler van SC Heerenveen). “Je moet jezelf helemaal opnieuw uitvinden.”
Veel jonge spelers realiseren zich pas na hun carrière hoeveel ze hebben opgeofferd, Denk aan gemiste feestjes, vakanties en sociale contacten. Maar ook aan achterstanden op school, waardoor carrières buiten voetbal moeilijker worden. Veelal een jeugd vol prestatiedruk en stress, zonder vangnet als de droom voorbij is.
“In feite geef je je hele jeugd weg aan het voetbal” – Joshua Zimmerman (profvoetballer)
Oplaadtip NL sportpsycholoog: Tijd voor verandering
De harde realiteit van jeugdvoetbal vraagt om betere psychologische begeleiding. NL sportpsycholoog pleit voor structurele aandacht voor de mentale gezondheid van jonge sporters. Wij helpen:
- Jonge talenten bij het omgaan met prestatiedruk en faalangst;
- Trainers en coaches bij het ontwikkelen van een positief prestatieklimaat;
- Ouders bij het ondersteunen van hun kind zonder extra druk te leggen;
- Clubs bij het implementeren van structurele mentale begeleiding.
Wil jij als speler, ouder, coach of club ontdekken hoe mentale begeleiding het verschil kan maken? Neem contact op met NL sportpsycholoog en zet de eerste stap naar een gezondere sportcultuur!
Of ga gelijk aan de slag met twee andere aanraders:
- BOEK: Bestel het boek Mindboxing– Het gevecht tussen je oren, geschreven door NL sportpsycholoog Jan Sleijfer. En ga zelfstandig aan de slag met de Drie Batterijen® methode.
- PODCAST: Beluister de inspirerende podcasts van NLsportpsycholoog. Ook te beluisteren via de bekende platforms als Spotify, Apple Podcast en Youtube.
]1] Onderzoek & bronvermelding
Deze blog is mede gebaseerd op mediaberichten en recent onderzoek naar het mentale welzijn van jeugdvoetballers:
-
Berk, F. (2024). Voetbaldroom: Hoe ik verliefd werd op de bal maar ziek werd van de voetbalwereld
-
Gorman, J., & Choy, T. (2024). Mental Health and Youth Football: Psychological Challenges and Support Strategies. DOI: 10.1080/2159676X.2024.2406199
-
Güllich, A. et all. (2021). What Makes a Champion? Early Multidisciplinary Practice, Not Early Specialization, Predicts World-Class Performance. Sage Journals.
-
Pijpker, J. & Verseput, S. (2025). Gepubliceerd website NRC – De voetbalfabriek op 12 maart 2025
