Buiten je comfortzone, dat is waar mentale groei plaatsvindt! #138
Als sporter herken je de opmerking vast wel: “Je moet uit je comfortzone stappen!” Maar waarom zou je dat eigenlijk doen? Vanwege iets dat we neuroplasticiteit noemen: het vermogen van je brein om zich aan te passen en te groeien door nieuwe ervaringen op te doen (Kolb & Whishaw, 2015). In deze blog lees je meer over je comfort zone, mentale groei en hoe topsporters deze strategie gebruiken.
Door: NL sportpsycholoog Simone van der Bijl
Wat is de comfortzone?
Om te beginnen. Wat is je comfortzone eigenlijk? Je comfortzone is de plek waar alles vertrouwd aanvoelt en waar je je veilig voelt. Hier presteer je meestal consistent zonder veel risico te nemen. Het nadeel? Als je te lang in deze zone blijft, raken je hersenen gewend aan de routine, en zal er weinig vooruitgang zijn (Clark et al., 2019). Serena Williams merkte dit op toen haar trainingen voorspelbaar werden. Ze besloot haar routine te veranderen en nieuwe technieken te proberen, zelfs als ze daardoor (op korte termijn) meer fouten zou maken (Williams, 2020).
De kracht van neuroplasticiteit
Fouten?! Jazeker, die horen nu eenmaal bij risico’s en groei. Door jezelf uit te dagen stimuleer je je hersenen om nieuwe verbindingen te maken, vooral in de prefrontale cortex, het deel van je hersenen dat betrokken is bij besluitvorming en focus (Dweck, 2006). Topsporters zoals Novak Djokovic en Eljud Kipchoge gebruiken deze kennis bewust.
Djokovic maakt bijvoorbeeld gebruik van koude douches als onderdeel van zijn herstelroutine en Eliud Kipchoge traint vaak op grote hoogtes in Kenia. In interviews vertelt Kipchoge dat de harde omstandigheden hem leren omgaan met de pijn die hij tijdens een marathon voelt (Kipchoge & Bingham, 2019). Door de constante blootstelling aan het ongemak groeit de mentale veerkracht en leert het brein om zich sneller aan te passen.
*** DRIEDAAGSE OPLEIDING MINDBOXING 2025 ***
speciaal voor docenten, PT´ers, fysio´s, trainers en leefstijlcoaches
Complete toolbox MENTALE VAARDIGHEDEN volgens Drie Batterijen® methode
Driedaagse opleiding: za 03 mei, 10 mei en 24 mei 2025
BEKIJK VIDEO [HIER] VAN OUD-DEELNEMERS
Klik HIER voor meer info over de opleiding & licentie!
Comfortzone verlaten met kleine stappen, veel groei
Zoals Djokovic laat zien kunnen kleine veranderingen in je routine kunnen al een groot effect hebben. Dit fenomeen heet incremental adaptation (Kahneman, 2011). Het idee is dat je langzaam je grenzen verlegt door kleine uitdagingen aan te gaan, zoals een koude douche of trainen in andere omstandigheden. Deze kleine stappen helpen je te wennen aan ongemak en bereiden je voor op grotere uitdagingen.
Het belang van zelfreflectie
Nieuwe verbindingen hebben natuurlijk tijd en aandacht nodig om sterker te worden. Door te reflecteren kun je je brein een handje helpen. In een eerdere blog over motivatie, schreven we al over het belang van zelfreflectie. Door regelmatig terug te kijken op je trainingservaringen, kun je patronen ontdekken en zien waar jezelf nog meer kunt uitdagen.
Serena Williams maakte er een gewoonte van om na elke wedstrijd notities te maken over wat goed ging en wat nog beter kon. Dit hielp haar te blijven verbeteren, zelfs nadat ze al meerdere Grand Slams had gewonnen (Williams, 2020).
Conclusie: groei begint waar comfort ophoudt
We kunnen dus concluderen dat het klopt: groei begint inderdaad daar waar je comfort ophoudt. Je zult merken dat naarmate je vaker het ongemak opzoekt, het steeds minder eng wordt. Je hersenen passen zich aan, je prestaties verbeteren, en je zelfvertrouwen groeit. Zoals Kipchoge het zegt:
“Geen mens is beperkt. Alleen door onze grenzen te testen, ontdekken we wat we werkelijk kunnen bereiken.”
Oplaadtips NL sportpsycholoog
- Begin je ochtend met een koude douche van 30 seconden. Dit helpt je om je dag al met een uitdaging te beginnen en activeert je zenuwstelsel.
- Plan één keer per week een “uit-je-comfortzone-dag” in, waarin je iets nieuws probeert: een onbekende trainingslocatie, een andere sport, of trainen in extreme weersomstandigheden.
- Reflecteer na elke sessie. Houd een notitieboekje bij waarin je opschrijft wat je hebt geleerd, wat goed ging, en wat je de volgende keer anders zou doen.
- Schakel de hulp van een sportpsycholoog in.
Wil jij advies op maat? Uit je comfortzone leren stappen en jezelf persoonlijk ontwikkelen? Neem contact op met een sportpsycholoog bij jou in de buurt . Boost your batteries! Of ga direct zelf aan de slag met twee andere aanraders:
- BOEK: Bestel het boek Mindboxing– Het gevecht tussen je oren, geschreven door NL sportpsycholoog Jan Sleijfer. En ga zelfstandig aan de slag met de Drie Batterijen® methode.
- PODCAST: Beluister de inspirerende podcasts van NLsportpsycholoog. Ook te beluisteren via de reguliere platforms als Spotify, Apple Podcast en Youtube.
