RED-S: dalende prestaties door energietekort #107

Herken jij klachten als vermoeidheid, stemmingswisselingen, terugkerende blessures, regelmatig verkouden, infecties, onregelmatige of het geheel uitblijven van de menstruatie en dalende prestaties? Niet veel sporters, ouders en trainer/coaches denken in zo´n geval aan RED-S: Relative Energy Deficiency in Sport. De Drie Batterijen® methode biedt uitkomst.

Door: NL sportpsycholoog Jan Sleijfer

 RED-S en uitgeputte batterijen

Het lijkt zo vanzelfsprekend, keihard werken om prestaties af te dwingen. Zweten, pijn lijden en (mentaal) afzien horen erbij richting de top. Maar wat gebeurt er wanneer je meer energie verbruikt dan je inneemt? Bijvoorbeeld wanneer je als sporter intensiever gaat trainen zonder je voedingspatroon aan te passen. Dit geldt niet alleen in de topsport, maar ook in amateur- en jeugdsport.

Sportartsen constateren naast bovengenoemde klachten, ook symptomen als (on)gewenst gewichtsverlies, groeistoornis, verminderde botdichtheid en mede daardoor stressfracturen (vermoeidheidsbreuken). De onbekende diagnose RED-S kan dan ´plotseling´ opdoemen. Bij NL sportpsycholoog spreken we in dat geval over uitgeputte batterijen.

Verstoorde energiebalans bij RED-S

RED-S vervangt sinds 2014 de term Female Athlete Triad, dat duidde op de wisselwerking van een verstoord eetpatroon, verminderde botdichtheid en een onregelmatige menstruatie bij vrouwen. Echter, het probleem is breder en niet voorbehouden aan vrouwen.

De totale energiehuishouding is uit balans. Het lichaam schreeuwt om energie en zet daarom bepaalde lichaamsfuncties op een laag pitje of zelfs helemaal uit. In vaktermen doet het lichaam er alles aan om bij chronische negatieve energiebalans de homeostase te handhaven. Fysiologische systemen die niet essentieel zijn om te overleven worden (tijdelijk) beperkt. Met alle gevolgen van dien.

“De oorzaak van RED-S is een verstoorde energiebalans”

Preventie en Drie Batterijen methode

Helaas komt RED-S bij veel sporters te laat aan het licht. Hard trainen en niet zeuren is nou eenmaal de norm. Ook wordt gewichtsverlies vaak opgevat als discipline en motivatie. Vooral bij sporten waarbij een laag gewicht of slank postuur belangrijk zijn om te presteren.

Bij NL sportpsycholoog maken we sporters in een vroeg stadium bewust hun lichaamskracht, gevoelskracht en denkkracht. Als metafoor worden hiervoor Drie Batterijen gebruikt. Men leert enerzijds op verantwoorde manier de reserves van elke batterij op te zoeken. Anderzijds ontvangt men vooral technieken en oefeningen om de batterijen weer op te laden. Fysiek, emotioneel en mentaal herstel zijn cruciaal voor optimaal presteren. En zeker ook om op langere termijn gezond te blijven.

Oplaadtip NL sportpsycholoog

Jezelf met sporten ´afbeulen´ kan heerlijk zijn, vooral na afloop. Maar pas op! Wanneer dwangmatig trainen de overhand krijgt, kan een relatief energietekort ontstaan.  Ongemerkt raken je batterijen leger en leger, zonder dat ze worden aangevuld. Het lichaam verzwakt, het gevoel frustreert of raakt verdoofd en het hoofd loopt vol met piekergedachten. Voorkomen is altijd beter dan genezen, zorg voor (vroegtijdige) herkenning.

Neem preventief contact op met je trainer/coach of een specialist. Een sportarts of diëtist kan jou helpen aan een uitgebalanceerd trainingsprogramma of een sportmedische keuring. Voor mentale en emotionele begeleiding ben je bij NL sportpsycholoog aan het juiste adres. Overigens niet alleen bij problemen, zoals RED-S. Vind als topsporter én recreatieve sporter een sportpsycholoog bij jou in de buurt. Boost your batteries!

Leestip uitleg en 76 oefeningen Drie Batterijen methode: bestel het boek Mindboxing – Het gevecht tussen je oren. Auteur NL sportpsycholoog Jan Sleijfer. Bestel via de webshop.

Referenties

• Diemer, W. & Chung, S. RED-S: Relative Energy Deficiency in Sport. Download https://www.sportzorg.nl/sport-bewegen/chronische-aandoeningen/red-s

• Mountjoy M, Sundgot-Borgen J, Burke L, et al. The IOC consensus statement: beyond the Female Athlete Triad—Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S) Br J Sports Med 2014;48:491-497.

• Nattiv A, Loucks AB, Manore MM, et al. American College of Sports Medicine position stand. The female athlete triad. Med Sci Sports Exerc 2007;39:1867–82

• Statuta SM, Asif IM, Drezner JA Relative energy deficiency in sport (RED-S) Br J Sports Med 2017;51:1570-1571.

• Sundgot-Borgen J, Torstveit MK. Aspects of disordered eating continuum in elite high-intensity sports. Scand J Med Sci Sports 2010;20(Suppl 2):112–21

• Foto Pixabay, met dank aan Andreluiz Cunha