Zet het voorspellende brein de sportpsychologie op zijn kop? #71

Komt het voorspellende brein je nog bekend voor? NL sportpsycholoog Ad Vos schreef hier al eerder over in blog #27 en legde uit dat ons brein geen simpel informatieverwerkingssysteem is, maar zelf voorspelt en de realiteit vorm geeft!

Hoe werkt het voorspellende brein?

Het brein voorspelt gedrag op basis van de geïntegreerde input van het geheugen, lichamelijke sensaties (interoceptie en proprioceptie) en externe zintuiglijke informatie. De hersenen simuleren in slechts milliseconden op basis van deze input ontelbare scenario’s, en kiest daarvan één scenario. Dat scenario (concept) voorspelt ook welke zintuiglijke- en lichamelijke sensaties door uitvoeren van het scenario de hersenen registreren (consequentie). Drie uitkomsten zijn mogelijk.

Ten eerste, de voorspelling komt uit en het voorspelde gedrag wordt uitgevoerd. Ten tweede, de voorspelling komt niet uit en deze wordt aangepast (bijvoorbeeld door wijzigen bewegingspatroon). Tenslotte, de voorspelling komt niet uit en wordt niet aangepast. Het brein verleent betekenis aan het concept en alle informatiebronnen die daarvan deel uitmaken, inclusief emoties en gedachten. Deze informatie wordt als ‘concept’ in het geheugensysteem opgeslagen en in toekomstige vergelijkbare situaties opgehaald.

***   BOEKENTIP   ***

 Een praktisch handboek voor de westerse mens 

 Word in 2022 ook een mindboxer, die alles uit het leven haalt!

Bestel het boek over mentale gezondheid & presteren met 76 praktische tips en ondersteunende filmpjes.

Belang van het voorspellende brein voor de sportpsychologie

Efficiënt sportgedrag kenmerkt zich door in het geheugensysteem vastgelegde concepten die naadloos aansluiten bij de door het brein voorspelde wedstrijdsituatie (flow). Het richten van de aandacht en doelen stellen zijn van belang voor de opbouw van het concept met  externe zintuiglijke informatie.

• Het stellen van doelen stuurt globaal naar welk concept de aandacht uitgaat.
• Het variëren van de aandacht zorgt voor aangepaste input van zintuiglijke informatie en is daarmee een mechanisme om het onjuist voorspelde concept aan te passen. Concepten zijn flexibel en contextafhankelijk, juist vanwege het variëren van doelen. De onderlinge competitie van concepten in het brein bepaalt welk concept het meest geschikt is om jouw doel te bereiken.
• Ontspanningsoefeningen behoren tot het domein van de lichamelijke sensaties, maar dragen niet actief bij aan de opbouw van relevante concepten voor wedstrijdsituaties. Daarvoor dienen de lichamelijke sensaties die tijdens het sportgedrag door het brein worden gesimuleerd en geregistreerd.
• Verbeelding, waarbij men uitsluitend gebruik maakt van interne zintuiglijke informatie, stelt de sporter in staat om bestaande concepten te oefenen, aan te passen, of nieuwe concepten te ontwerpen. Voor het ontwerpen van een ideaal concept moet de verbeelding alle voor het concept benodigde eigenschappen bezitten.

De theorie van functionele gelijkwaardigheid en de bio-informatietheorie van Lang sluiten hierbij perfect aan. Gedachten (oordelen) maken integraal onderdeel uit van het door de hersenen voorspelde concept. Het aanpassen van het oordeel (cognitieve herstructurering) maakt het mogelijk om externe sensorische informatie anders te interpreteren. Daarmee wordt het winnende concept aangepast, voordat deze wordt opgeslagen in het geheugensysteem. Omdat het aanpassen van gedachten hersencapaciteit kost, is dit  eerder een geschikte methode voor toepassing buitenom de wedstrijd. Tijdens de wedstrijd lijkt het accepteren van gedachten effectiever.

Meester over jouw prestatie

Het klassieke ‘stimulus respons brein’ blijkt een mythe. Het is niet “eerst zien dan geloven”, maar “eerst geloven dan zien”. Het goede nieuws is dat de sporter geen slaaf is van de omgeving, maar zelf de regie heeft over brein en lichaam. Jij voorspelt, construeert en handelt. Alle constructen die ooit in jouw (sport) leven zijn gepasseerd, bepalen de volgende actie met bijbehorende gedachten en emoties. Regie houdt in, het bewust kiezen voor het aanpassen van concepten.

Het voorspelende brein laat zien dat door de belangrijke functie van het geheugen, het gezegde ‘oefening baart kunst’ waarheid is. Die Anders Ericsson was zo gek nog niet. Voor de sportpsychologie is het een geruststellende gedachte dat de gebruikte technieken passen binnen het principe van het ‘voorspellende brein’. Dit principe vergt echter wel een ander manier van denken en sluit aan bij het begrip ‘psychologische flexibiliteit’, behorend tot het domein van Acceptance en Commitment Therapie (ACT).

Relatie met de drie batterijen

Het voorspellende brein maakt duidelijk dat voor het optimaal presteren een ideale mix nodig is die bestaat uit passende concepten uit het geheugen, het waarnemen van externe zintuiglijke informatie en een gezond lichaam. Vertaald naar de Drie Batterijen betekent dat een hoofdrol voor de batterij lichaamskracht, optimaal ondersteund door de gevoels- en denkbatterij.

Oplaadtip NL sportpsycholoog

De timing van de inzet van de Drie Batterijen is van groot belang voor een optimale prestatie. Een NL sportpsycholoog bij jou in de buurt helpt jou graag de voor jouw ideale timing vast te stellen. Je kunt ook eerst gratis testen hoeveel (mentale) energie je hebt of onze Drie Batterijen® App downloaden. Je ontvangt direct de uitslag.