Een winnaarsperspectief op verliezersmentaliteit #50

In The High Performance Podcast vertelt all-time topscoorder van het Nederlands Elftal Robin van Persie over een gesprek met zijn zoontje. Zijn zoon speelde op dat moment in de jeugd van Feyenoord-o14 en zat destijds tegen Ajax de hele wedstrijd op de bank. In de autorit naar huis was hij aan het klagen over anderen, de coach, etc. De reactie van Robin van Persie: “Weet je, je klinkt als een loser als je op deze manier praat. Je geeft anderen de schuld, je geeft alles en iedereen de schuld. Maar ik hoor je niks zeggen over jezelf.” Het kenmerk van verliezersmentaliteit die Robin van Persie hier benoemt kan uitgelegd worden aan de hand van de attributietheorie.

Door: NL sportpsycholoog Manuel van de Wal

Attributie vanuit een verliezersmentaliteit

De attributietheorie is een theorie waarmee men het gedrag van zichzelf en anderen verklaart in termen van oorzaak en gevolg. Wanneer we een externe attributiestijl hebben leggen we oorzaken voor gebeurtenissen buiten onszelf. “Ik zit op de bank, omdat de trainer er geen verstand van heeft.” “We verloren, omdat we de scheidsrechter tegen hadden.” Vanuit een verliezersmentaliteit zullen we oorzaken van tegenslag dus overwegend buiten onszelf plaatsen. Op de korte termijn kan dit zeker een functie hebben om ons ego te beschermen. Echter, consequent met de vinger naar buiten wijzen zal op de lange termijn een hinderend effect hebben op onze ontwikkeling. We missen daarmee een enorme kans om te groeien. Juist omdat het adequaat om leren gaan met tegenslagen een enorm positief effect heeft op de ontwikkeling van onze mentale veerkracht.

Kenmerk verliezersmentaliteit is negativisme

Een ander belangrijk kenmerk van verliezersmentaliteit is negativisme. Legendarisch basketbalcoach Ton Boot schrijft hierover in zijn boek “Voorkom de crisis!: de methode-Ton Boot”. Boot ziet negativisme als het in woord en gebaar je onvrede etaleren in het sportteam. Deze onvrede kan gericht zijn op de coach, de tegenstander, teamgenoten, scheidsrechter, publiek, organisatie, etc. Denk hierbij aan een speler die wegwerpgebaren maakt na een wissel of gaat zitten mokken op de bank. Een negatieve houding in woord en gebaar werkt volgens Boot contraproductief en kost alleen maar negatieve energie van het gehele team. De focus is bij negativisme namelijk niet meer gericht op een oplossing of herstel van de situatie.

reclame

Opleiding Mentale Trainer Coach!

Start voorjaar 2021. Infobrochure.

“Mekkeraars”

Commentaar op de scheidsrechter is volgens Boot een grote indicator van verliezersmentaliteit. Dit geldt voor zowel een speler als een coach die commentaar heeft op de scheids. “Een reactie op de scheidsrechter wijst op een schaamteloos gebrek aan zelfkennis en zelfkritiek. Een ander van een fout betichten, terwijl je zelf ook gewoon fouten maakt. Kan het gênanter en brutaler?”. Het belangrijkste argument dat “mekkeraars” geven voor hun gedrag is dat ze niet tegen onrecht kunnen. Boot noemt dit een vals argument, omdat je dergelijke spelers en coaches een verkeerd besluit ook niet hoort aanvechten, wanneer de fout in hun voordeel uitvalt.

Mekkeraars willen dus rechtvaardigheid, maar wel enkel wanneer het hunzelf uitkomt. Boot moest tot zijn spijt erkennen dat hij zich gedurende zijn loopbaan ook schuldig maakte aan mekkergedrag. Een spiegel, voorgehouden door zijn oude leermeester Jan Janbroers, zorgde ervoor dat hij zijn gedrag rigoureus omgooide als coach bij Oostende. Hij hield zich niet meer bezig met goede of slechte beslissingen van een scheids en focuste zich alleen nog maar op het spel van zijn eigen team. Ook al vond hij dat zijn team benadeeld werd. Leading by example. Dat was de enige manier waarop hij als coach winnaarsgedrag kon eisen van zijn spelers.

Oplaadtip NL sportpsycholoog

Mensen die veel winnen hebben dus niet per definitie een winnaarsmentaliteit. Ook als je veel wint kun je je dus gedragen als een verliezer. Ergens weten we dit wel en herkennen we het heel goed wanneer we verliezersgedrag zien bij anderen. De kunst is echter om met een kritische blik naar onszelf te kijken en zo nodig ons gedrag aan te passen zoals Ton Boot. Vanuit een interne attributiestijl kunnen zelfkennis en zelfkritiek dit proces faciliteren.

In het vervolg van de podcast vertelt Robin van Persie verder over de autorit met zijn zoon. Hierin deelt hij waar het uiteindelijk op neerkomt: “Winnaars nemen controle. Ze kijken naar zichzelf en kijken waar ze zichzelf kunnen verbeteren. Dus stop met klagen over anderen en stel jezelf de vraag: ben je een verliezer of ben je een winnaar?”

Wil je weten of jij een winnaar bent? Doe gratis en vrijblijvend de Drie Batterijen® test of installeer de app. Misschien ook interessant voor jou…  in het voorjaar van 2021 start onze NL sportpsycholoog opleiding Mentale Trainer Coach & Licentie.